Sự thăng tiến của Hoàng Nam Tiến không chỉ đến từ cá nhân, mà còn từ việc FPT là doanh nghiệp thân hữu, có quan hệ chính trị sâu với nhà cầm quyền. Đây là “lá chắn” giúp FPT được hưởng lợi thế độc quyền viễn thông và thuận lợi trong các dự án công nghệ với Nhà nước.
Vì thế, hình ảnh “doanh nhân tự thân” hay “người làm công nghệ thuần túy” mà truyền thông tô vẽ là sai lệch. Thực chất ông không phải là đại diện của một nền kinh tế thị trường cạnh tranh lành mạnh, mà là điển hình cho một lớp “tư bản đỏ” – những doanh nhân đi lên nhờ quan hệ chính trị, được hưởng ưu đãi, bảo hộ và độc quyền. Họ không thật sự tạo ra luật chơi mới, mà chỉ biết tận dụng lợi thế sân nhà do nhà cầm quyền thiết lập. Đây là một dạng đặc quyền mà trong nhiều xã hội khác được xem là phản cạnh tranh và bóp méo thị trường.
Nhìn vào thực lực, FPT Software vẫn chủ yếu là một công ty gia công phần mềm. Họ nhận dự án từ các đối tác nước ngoài, làm theo yêu cầu, hưởng lợi từ nguồn nhân lực giá rẻ ở Việt Nam. Đây không phải là mô hình tạo ra giá trị công nghệ gốc, mà chỉ là tham gia vào chuỗi sản xuất toàn cầu ở khâu thấp nhất. Các hợp đồng outsourcing, dù mang lại doanh thu, nhưng khó tạo ra thương hiệu quốc tế bền vững.
Nếu so sánh với các tập đoàn công nghệ toàn cầu như Google, Microsoft, hay thậm chí là những công ty Hàn Quốc và Ấn Độ, FPT gần như không có dấu ấn nào trong việc định hình xu hướng công nghệ. Họ thiếu các nền tảng công nghệ riêng, thiếu sản phẩm phần mềm tầm cỡ quốc tế, và đặc biệt là rất ít bằng sáng chế có giá trị khoa học thực sự.
Bằng sáng chế của FPT thuần tuý mang tính cải tiến ứng dụng, chứ không phải đột phá định hình lĩnh vực. Đây là những nhánh hẹp, triển khai ý tưởng đã có trong cộng đồng học thuật và công nghiệp từ trước.
FPT Telecom thì khác – dựa chủ yếu vào độc quyền viễn thông trong nước. Họ được ưu tiên giấy phép, dễ dàng tiếp cận cột điện, cống bể, và đặc biệt là ký độc quyền ở nhiều tòa nhà, khu đô thị. Khi đã có sẵn hạ tầng từ các dự án Nhà nước như “chính quyền số”, “trường học thông minh”, việc mở rộng ra dân dụng trở nên cực rẻ. Thậm chí, nhiều nơi chỉ cho FPT độc quyền kéo cáp, khiến người dùng không có lựa chọn. Các đối thủ thì bị gạt ra ngoài vì thủ tục kéo cáp hoặc tiêu chuẩn kỹ thuật được “đo ni đóng giày” cho doanh nghiệp lớn, cho người đã có sẵn quan hệ.
Khi người tiêu dùng Việt Nam có ít lựa chọn, FPT dễ dàng duy trì vị thế mà không cần cạnh tranh bằng đột phá công nghệ. Đây là lợi thế mà nếu đặt trong một thị trường mở (nơi có AT&T, Verizon, hay NTT Docomo làm đối thủ), FPT khó có thể tồn tại ở vị trí tương tự.
Điều này phản ánh một thực tế: dưới sự lãnh đạo của Hoàng Nam Tiến, FPT vẫn quanh quẩn trong mô hình “gia công giá rẻ” và “khai thác lợi thế độc quyền nội địa”. Họ không thực sự vươn lên thành trung tâm sáng tạo công nghệ, càng không thể được xếp ngang hàng với các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới.
Thành công của Hoàng Nam Tiến và FPT chủ yếu đến từ việc tận dụng cấu trúc chính trị và thị trường bị kiểm soát ở Việt Nam, chứ không phải từ năng lực sáng tạo, đổi mới hay cạnh tranh toàn cầu. Nếu gỡ bỏ lớp “hào quang truyền thông”, bức tranh còn lại là một điển hình của kinh doanh thân hữu – nơi quan hệ chính trị quyết định nhiều hơn bản thân giá trị công nghệ.
Bài viết trên Facebook Rock Dương
_____
Ông Hoàng Nam Tiến có cha là thiếu tướng Hoàng Đan, Cục trưởng cục khoa học công nghệ Bộ tổng tham mưu Quân đội CSVN. Tuy cha ông Tiến đánh Mỹ, nhưng ông Tiến lại đưa vợ qua Mỹ để sinh con và dĩ nhiên, con gái ông Tiến quốc tịch Mỹ.
Nguồn từ Việt Nam Thời Báo
Mọi bài viết, hình ảnh, hay nội dung khác đăng trên talucgiahoang.com đều thuộc bản quyền của trang. Vui lòng chỉ sử dụng hoặc đăng lại nội dung vì mục đích phi thương mại, và cần ghi lại tiêu đề gốc, đường link URL, cũng như dẫn nguồn talucgiahoang.com.